Праверачныя пытанні і заданні па тэме “Лексіка. Фразеалагізмы.”
1. Прачытай і вызначы правільнае азначэнне.
а) Спалучэнне слоў, якім уласціва пэўнае значэнне, называюцца фразеалагізмамі.
б) Спалучэнне слоў, якім уласціва вобразнае значэнне, называюцца фразеалагізмамі.
в) Устойлівыя непадзельныя спалучэнні слоў, якія існуюць у мове як адно сэнсавае цэлае, называюцца фразеалагізмамі.
2. Якое значэнне маюць наступныя фразеалагізмы? Падкрэслі правішльны адказ.
а) адвесці душу
- адпачыць
- падзяліцца сваімі перажываннямі
- супакоіцца
б) даць жару
- даць гарачага вуголля
- павялічыць тэмпературу
- пакараць
в) галава садовая
- галоўны садоўнік
- даглядчык садоў
- някемлівы, рассеяны чалавек
г) падстаўляць ножку
- знарок шкодзіць
- падтрымаць у бядзе
- прымерыць абутак
д) ні з таго ні з сяго
- нечакана
- па-рознаму
- ні добра ні дрэнна
3. Падкрэслі ў дужках тое слова, якое ўваходзіць у склад фразеалагізма.
а) (варон, сарок) лавіць
б) Зубы (класці, скаліць)
в) Кату пад (кіпці, пяту)
г) Вывесці на (светлую, чыстую) ваду
д) Хоць іголкі (збірай, сей)
4. Вызначы, якому слову адпавядае сэнс кожнага фразеалагізма, і перад гэтым словам пастаў тую літару, якая стаіць перад фразеалагізмам.
а) Абое рабое …) многа
б) Востры на язык …) аднолькавыя
в) Хоць касою касі …) недалёка
г) Рукой падаць …) надакучаць
д) Стаяць над душой …) дасціпны
5. Знайдзі ў прыведзеных сказах фразеалагізмы, вызначы, якім членам сказа яны з’яўляюцца, і падкрэслі адпаведным чынам.
а) Не спалі ў шапку і польскія патрыёты.
б) Яны там усе лыкі аднаго лапця.
в) І не трэба верыць тым крыкунам, што абяцаюць народу залатыя горы.
6. Вызначы, у якіх сказах дапушчаны моўныя памылкі.
а) А вечар цемень прынясе, тады – хоць вока выбі.
б) “Ціхенькі, лагодненькі – хоць да раны яго прыклейвай”, — пакруціў галавою, падумаў зноў пра сына бацька.
в) Потым былі і іншыя жаданні, а найважнейшае – вывучыць, вывесці ў людзі сына, каб стаў ён чалавекам.
____________________________________________________________________
Алімпіяда па беларускай мове №1
5 клас
Заданне 1.Колькі звонкіх зычных гукаў у наступных словах?
Паставіць адпаведную лічбу.
Цуда
|
гарбуз
|
раз’езджаны
|
|||
Лічба
|
дождж
|
знаходка
|
|||
Жолуд
|
жаніцьба
|
падказка
|
|||
Абход
|
завадзь
|
просьбіт
|
Заданне 2.Утварыце і запішыце словы, значэнне якіх
пададзена ў дужках.
Кароль - ………………(жонка
караля);………………(сын караля); ……………….. (дачка караля).
Цар - ……………….(жонка
цара); ……………(сын цара); ………………(дачка цара).
Князь - ……………(жонка
князя); ……………..(сын князя); ………………(дачка князя).
Поп - ……………….(жонка
папа); ……………..(сын папа); ………………..(дачка папа).
Заданне 3. Уставіць у прыказкі патрэбныя словы, якія з’яўляюцца назвамі частак маўленчага
апарату.
1)Знаеш ты толькі, што
з ______________ ў ____________
2)Еш капусту з грыбамі,
трымай _____________ за зубамі.
3)Міл жабе арэх, ды
_______________________Бог не даў.
4)На галодны
__________________ добра і гэтак.
5)Нікому
_______________________ не завяжаш.
6)Не сунь
____________________ ў чужое проса.
7)Хто з
_____________________, той з піражком.
Заданне 4.Некаторыя паняцці ў рускай мове падаюцца
праз словазучэнні, якія ў беларускай мове абазначаюцца адным словам. Зрабіць
пераклад.
Вопросительный знак-_______________,
берёзовый сок-_______________________,
печная труба-_____________,
белый гриб-_________________,
восклицательный знак-_______________,
кукурузный початок-_________________,
летучая мышь-____________,
носовой платок-______________,
тёплые края-_________________.
Заданне 5. Падабраць пару.
Авечка -___________,
асёл-______________, індык-____________,гусь-_________,
вярблюд-____________,курыца-_____________,качка-_______________,кот-____________,
ліса-__________, леў-_____________, паўлін-____________,
мядзведзь-________________.
Заданне 6.Падабраць антонімы да прыметніка ў
наступных выразах.
Свежы (ая) (вецер,
газета, думка, след, трава, чалавек).
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 7.Запісаць адным словам.
1.Прылада для дыхання
чалавека пад вадою-____________________________
2.Цыркавая
гімнастыка-_____________________________________________
3.Від збана з вузкім
горлам-__________________________________________
4.Аўтар музычных
твораў-____________________________________________
5.Павелічальнае шкло ў
аправе-________________________________________
6.Неадукаваны,
недасведчаны чалавек-__________________________________
7.Пластычная
маса____________________________________________________
8.Прыступкі
лесвіцы___________________________________________________
Заданне 8. Назваць твор і яго аўтара па героях.
Героі твора
|
Аўтар і назва
твора
|
1)Галіна,
Васілёк, Барына
|
|
2)Пятро, Гнат
|
|
3)Алесь,
Костусь, Уладзя, Ясь
|
|
4)Вінцусь, Зюк
|
Заданне 9.Адгадаць шарады (у якасці падказкі можна
паведаміць, што тут зашыфраваны гарады Беларусі).
воск+гарт+лес=________________________________
града+
кавун=__________________________________
тара +
мыла=__________________________________
ліс + сок
+ гар
=________________________________
сава + тып=___________________________________
ачаг +
роў=____________________________________
Заданне 10.Дапісаць патрэбныя літары ў клеткі, каб
атрымаліся словы.
в
|
е
|
р
|
а
|
||||
в
|
е
|
р
|
а
|
||||
в
|
е
|
р
|
а
|
||||
в
|
е
|
р
|
а
|
||||
в
|
е
|
р
|
а
|
||||
Алімпіяда па беларускай мове №2
5 клас
Заданне 1. Запішыце словы ў алфавітным парадку. Пастаўце націск.
(0,5б. за правільнае слова)
Вярба, грамадзянін, дыханне, беларусы,
алфавіт, каўчук, магазін, цыган, жаваранак, украінскі, цэмент, сталяр, яблыня,
рэмень.
Заданне 2. Падкрэсліце граматычныя асновы сказаў. (за
кожны сказ 1б)
З маленькіх ручайкоў
утвараюцца вялікія рэкі. Звініць галасамі лясная паляна. Сцюдзёная вадзіца
булькоча па каменьчыках. Яркі прамень пражэктара маланкай прарэзаў густую
цемру.
Заданне 3. Утварыце
словазлучэнні і запішыце іх. Вызначце галоўнае слова. (1б.
за правільнае словазлучэнне)
Вяртацца, з, паход;
бераг, рака; школьны, бібліятэка; летні, канікулы; кніга, чытаць; слухаць,
песня; футбольны, поле; дзякаваць, настаўніца.
Заданне 4. Запішыце
правільна словы . (0,5б. за правільнае слова)
Паштал…ён, сузор…е, вераб…і , салау…і, б…яграфія, б…ёлаг,
пя…чаны, л…снічоўка, т…атр, п…шта.
Заданне 5. Выберыце з
дадзеных спалучэннў
слоў фразеалагізмы. Растлумачце іх значэнне.
(1 б.фразеалагізм, 1 б. за
тлумачэнне).
Кляваць носам,
кляваць зерне, увайсці ў становішча, увайсці ў пакой, разводзіць рукамі,
развадзіць масты.
Заданне 6. Запішыце словы па-беларуску:
семья, жизнь, внук, судья, урожай, березка, аквариум, озеро, наука,
здоровье.
(0,5б. за правільнае слова)
Заданне 7. Падзяліце
словы для пераносу. У дужках адзначце, колькі складоў у кожным слове (за кожны правільны адказ – 0.5 б.)
Парасон
радасць
дзень
бой
настаўнік
возера
фае
людзі
Заданне 8. Адкажыце
пісьмова на пытанні (За кожны правільны адказ – 1б)
Які зараз месяц?
Які сёння дзень тыдня?
Якія беларускія назвы кветак вы ведаеце?
Якую беларускую прымаўку ці прыказку вы ведаеце?
Алімпіяда па беларускай мове №3
5 клас
5 клас
Заданне 1. Запішыце словы ў алфавітным парадку. Пастаўце націск.
(0,5б. за правільнае слова)
Вярба, грамадзянін, дыханне, беларусы,
алфавіт, каўчук, магазін, цыган, жаваранак, украінскі, цэмент, сталяр, яблыня,
рэмень.
Заданне 2. Падкрэсліце граматычныя асновы сказаў. (за
кожны сказ 1б)
З маленькіх ручайкоў
утвараюцца вялікія рэкі. Звініць галасамі лясная паляна. Сцюдзёная вадзіца
булькоча па каменьчыках. Яркі прамень пражэктара маланкай прарэзаў густую
цемру.
Заданне 3. Утварыце
словазлучэнні і запішыце іх. Вызначце галоўнае слова. (1б.
за правільнае словазлучэнне)
Вяртацца, з, паход;
бераг, рака; школьны, бібліятэка; летні, канікулы; кніга, чытаць; слухаць,
песня; футбольны, поле; дзякаваць, настаўніца.
Заданне 4. Запішыце
правільна словы . (0,5б. за правільнае слова)
Паштал…ён, сузор…е, вераб…і , салау…і, б…яграфія, б…ёлаг,
пя…чаны, л…снічоўка, т…атр, п…шта.
Заданне 5. Выберыце з
дадзеных спалучэннў
слоў фразеалагізмы. Растлумачце іх значэнне.
(1 б.фразеалагізм, 1 б. за
тлумачэнне).
Кляваць носам,
кляваць зерне, увайсці ў становішча, увайсці ў пакой, разводзіць рукамі,
развадзіць масты.
Заданне 6. Запішыце словы па-беларуску:
семья, жизнь, внук, судья, урожай, березка, аквариум, озеро, наука,
здоровье.
(0,5б. за правільнае слова)
Заданне 7. Падзяліце
словы для пераносу. У дужках адзначце, колькі складоў у кожным слове (за кожны правільны адказ – 0.5 б.)
Парасон
радасць
дзень
бой
настаўнік
возера
фае
людзі
Заданне 8. Адкажыце
пісьмова на пытанні (За кожны правільны адказ – 1б)
Які зараз месяц?
Які сёння дзень тыдня?
Якія беларускія назвы кветак вы ведаеце?
Якую беларускую прымаўку ці прыказку вы ведаеце?
Алімпіяда па беларускай мове №4
5 клас
1.Знайдзіце
“лішнія” словы .
Лы(ж,ш)ка,сту(ж,ш)ка,сырае(ж,ш)ка,качарэ(ж,ш)ка,кні(ж,ш)ка,сце (ж,ш)ка,
перабе(ж,ш)ка,бро(ж,ш)ка,ду(ж,ш)ка,дзе(ж,ш)ка,стры(ж,ш)ка,мо(ж,ш)ка.
2.Выпраўце арфаграфічныя памылкі.
1.Дзяўчынкі співалі вісёлую
песенку.2.У раке ваділісь ракі.3.Дзедуля адчыніў дзверы .4.Міша звярнуўся с
прозьбай.
3.Адгадайце.
Два першыя склады – ахоўны слой дрэва,трэці склад
–прамежак часу,роўны 12 месяцам ,а цэлае –масавая народная гульня,у час якой
людзі з песнямі і танцамі рухаюцца па крузе.__________________
Слова першае ў паветры ,
Над
гарачаю вадой,
А
другое- на падушцы
Завалодае
табой.
Разам
я калі складу,
Дык
схавае ад дажджу.______________
4. Якімі гукамі – зычнымі або галоснымі
– адрозніваюцца словы люк і лук?
5. Пастаўце ў
словах націск.
Стары, спіна,
аркуш, дакумент, ганак.
6. З кожнай пары
слоў, перастаўляючы літары, складзіце трэцяе слова.
1. Жар + канава = ?
2. Авар + шары = ?
3. Бал + кажан = ?
4. Пір + мода = ?
7. Які агульны
гук знаходзіцца ў наступных словах:
а) майка, елка, ёд;
б) юрта, сям′я, кій;
в) вяз, лаз, зала?
8. Якое слова
складаецца з двух гукаў, а на пісьме перадаецца адной літарай?
9.Якія словы
атрымаюцца, калі ў словах лёс, люк
гукі вымаўляць не злева направа, а справа налева?
10. У слове
некалькі зычных і адзін галосны гук. Колькі ў ім складаў?
11. Па колькі
гукаў у словах вяз і вязь, вугалькі і вугалькі?
12. Падбярыце па
аналогіі словы, якія падыходзілі б па сэнсе.
1. Праяўляем любоў, пяшчоту – ласка, моцна абураемся - … .
2. Радзіма – любоў, вораг - … .
3. Не даць кнігу – сквапнасць, падарыць кнігу - … .
13.Адгадайце загадку
Дваццаць два чалавекі забіць мяне хочуць; як
заб′юць,адзінаццаць радуюцца, адзінаццаць сумуюць, а я жывы застаюся.
Алімпіяда па беларускай мове №5
5 клас
1. Запішыце з дадзеных толькі тыя словы, у якіх колькасць гукаў і літар не
супадае.Вераб’яня, коўдра, дзённік, пральня, цясляр, герань, былінка, баец, зяленіва, бездарожжа. 2. Дапішыце (дзе трэба) прыстаўное в. …уголле, …Узда, …орган, …ужака, …угаль, …Уладзіміраў, …узлёт, …остры, …узрост, …улачка, …урна, …улей, …убор, …ока, …осень. 3. Падбярыце да дадзеных слоў сінонімы і антонімы. Узор: Айчына – Радзіма – чужына – скупы – – блізка – – вясёлы – 4. Да фразеалагізмаў падбярыце адпаведныя аднаслоўныя сінонімы. 1. За дзедам шведам а) спалоханы 2. Ні жывы ні мёртвы б) малы 3. У сабакі вачэй пазычыўшы в) даўно 4. Кату па пяту г) рана 5. У сарочцы нарадзіўся д) шчаслівы 6. Ні свет ні зара е) бессаромна 5. Замяніце займеннікі, што ў дужках, як патрабуе сэнс. 1. Мой, родны кут, як ты (я) ___ мілы! Забыць (ты) ___ не маю сілы! 2. Ускарміла зямля, успаіла і яго, і (ты) ___, і (я)___. 3. Голас у (яна) ___ быў мяккі, пявучы, добры. 4. Дзед цікавы і сам: (ён) ___ за дзевяноста. 6. З дапамогай адпаведных суфіксаў утварыце словы з памяншальна-ласкальным значэннем. Агонь, песня, вагон, стол, вішня, корань, сонца, вядро. 7. Зрабіце пераклад на беларускую мову. Открыть дверь; открыть книгу; открыть собрание; открыть глаза. |
Школьная алімпіяда па беларускай мове
№6
5 клас
1 Каго мы называем беларускім першадрукаром?
а) Сымона Буднага; б) Францішка Багушэвіча; в) Міколу Гусоўскага; г) Францыска Скарыну; д) Янку Купалу.
2. Колькі ў беларускай мове галосных літар?
а) 6; б) 8; г) 10; д) 9.
3. Дадзены словы:
1) дзень; 2) хадзіў; 3) бацька; 4) дожджык; 5) джала.
якія словы маюць пяць гукаў?
а) 1,2; б) 3,5; в) 2,3; г) 4,5; д) 2,5.
4. Якія літары напішаце пасля т,
а) ё,о,ы; б) ы,і,ь; в) ы,о,я; г) і,я,у; д) н,о,у.
5. Які назоўнік не адносіцца да мужчынскага роду?
а) заяц, б) певень; в)гусь; г) індык; д)конь.
а) 1,2; б) 3,5; в) 2,3; г) 4,5; д) 2,5.
4. Якія літары напішаце пасля т,
а) ё,о,ы; б) ы,і,ь; в) ы,о,я; г) і,я,у; д) н,о,у.
5. Які назоўнік не адносіцца да мужчынскага роду?
а) заяц, б) певень; в)гусь; г) індык; д)конь.
6. У якіх словах напішаце апостраф?
1) п..яўка; 2) батал..ен; 3) ад...езд; 4) здароў...е; 5) надвор...е.
а) 1,3,5; б) 1,2,3; в) 2,3,4; г) 3,4,5; д) 1,4,5.
7. У якім слове колькасць гукаў у два разы большая за колькасць літар?
1) яма; 2) судзя; 3) дзень; в)ей; д) яе.
8. Што адгукваецца, але не паказваецца?
а) магнітафон; б) вецер; в) радыёпрыёмнік; г)рэха.
9. Які назоўнік ужываецца ў беларускай мове толькі ў множным ліку?
а) часопісы; б) сталы; в) вочы; г) акуляры; д) сцены.
10. Дадзены слоы:
1) б...розка; 2) б..рвяно; з) с...кера; 4) м...даль; 5) гл...дач
У якіх словах трэба ўставіць літару я?
11. Якое слова з прыведзеных не змяняецца?
а) свой; б) шкло; в) вельмі; г) прыветны; д) пазнаць.
12. Закончыце прымоўку "не той сябра, хто мёдам мажа, а той...”
а) хто маслам мажа;
б) хто анекдоты кажа;
в) хто праўду кажа;
г) хто варэннем мажа.
13. Як у народзе кажуць?
а) Туман губляе снег.
б) Туман ліквідуе снег.
в) Тумана хавае снег.
г) Туман з’ядае снег.
д) туман выбельвае снег.
а) 1,3,5; б) 1,2,3; в) 2,3,4; г) 3,4,5; д) 1,4,5.
7. У якім слове колькасць гукаў у два разы большая за колькасць літар?
1) яма; 2) судзя; 3) дзень; в)ей; д) яе.
8. Што адгукваецца, але не паказваецца?
а) магнітафон; б) вецер; в) радыёпрыёмнік; г)рэха.
9. Які назоўнік ужываецца ў беларускай мове толькі ў множным ліку?
а) часопісы; б) сталы; в) вочы; г) акуляры; д) сцены.
10. Дадзены слоы:
1) б...розка; 2) б..рвяно; з) с...кера; 4) м...даль; 5) гл...дач
У якіх словах трэба ўставіць літару я?
11. Якое слова з прыведзеных не змяняецца?
а) свой; б) шкло; в) вельмі; г) прыветны; д) пазнаць.
12. Закончыце прымоўку "не той сябра, хто мёдам мажа, а той...”
а) хто маслам мажа;
б) хто анекдоты кажа;
в) хто праўду кажа;
г) хто варэннем мажа.
13. Як у народзе кажуць?
а) Туман губляе снег.
б) Туман ліквідуе снег.
в) Тумана хавае снег.
г) Туман з’ядае снег.
д) туман выбельвае снег.
14. Як правільна перакласці прыказку з рускай на беларускую мову "адзін с сошкой, а семеро с ложкой”?
а) не перакладаецца;
б) якое карэнне, такое і насенне;
в) сямёра аднаго не чакаюць;
г) адзін горбіцца, а сто корміцца;
д) на языку мядок, а на сэрцы лядок.
15. Колькі імён можна знайсці ў слове цаліна, не перастаўляючы ніводнай літары?
а) 2; б) 4; в) 3; г) 0; д) 1.
16. Запішыце словы, якія вымаўляюцца
[л’ом] , [с’н’эх] , [с’ацэ] , [йэхац’] .
17. Падбярыце да слоўз водар, звір , нашчадак, нацянькі, сурвэтка рускія адпаведнікі.
18. Якія словы маюць прыстоўкі:
а) ажыць; 2) акіян; 3) адужаць; г) акула; 5) акідаць.
а) 1,2,3; б) 1,3,5; в) 2,3,4; г) 3,4,5; д) 1,2,4.
19. Які са сказаў з’яўляецца пабуджальным?
1. Вырастайце, дзеці, вялікія і аберагайце праз усё жыццё дружбу.
2) Да чаго ж прыгожае гэтая вясновая раніцца!
3) Што за дзіва такое?
4. Лес расступіўся раптоўна і як бы выпхнуў мяне на луг.
а) 2; б) 3; в) 4; г) 1.
20. Да якого стылю належыць дадзены тэкст.
Дарагія дзяўчаты і хлопцы!
Вы марыце пра далёкія краіны, пра нязнаныя далёкія гарады, пра цудоўныя прасторы акіянаў і космасу. Юнацтва заўсёды імкнулася думкамі і сэрцам у далёкія далі. Але пройдзе час, і Вы зразумееце, што самая цудоўная краіна – тая зямля, дзе Вы жывяце цяпер, Ваш горад, Вашы вуліцы... Любіце зямлю, нашу слаўную беларускую зямлю, яе гарады і яе палі, яе лясы і рэкі.
Любіце славу яе і душу яе – беларускую літаратуру, выдатныя кнігі, створаныя сынамі нашага народа (І.Мележ).
1)мастацкі; 2) навуковы; 3) публіцыстычны; 4) афіцыйна-дзелавы; 5) гутарковы.
1; б) 5; в) 3; г) 2; д) 4.
5 клас
Заданне 1.Спішыце,
падзяляючы тэкст на сказы. У канцы сказаў пастаўце патрэбныя знакі прыпынку.
Знайдзіце сказ са звароткам, пастаўце знакі прыпынку.
Вясна непрыкметна перайшла ў лета дні паплылі
над зямлёй светлыя і сонечныя нагрэтая за вясну зямля набірала сілу зеляніна на
ёй расла і шырылася жыта выйшла ў колас месцамі з’явіліся пяшчотныя каласкі з
прыўзнятымі вусікамі зазелянелі ячмяні і аўсы дары сонейка зямлі сваё святло і
цеплыню
Максімальная колькасць балаў – 5 б.
Заданне 2.Устаўце
прапушчаныя літары.
Б…логія, д…фрагма,
п…яніна, пер…дыка, б…графія, д…гностыка.
Максімальная колькасць балаў – 3 б.
За правільна напісанае слова – 0,5 б.
Заданне 3. Запішыце словы
па-беларуску.
Инженер, легенда, канцелярия, сержант, яблоко, сердце,
церемония, медвежата.
Максімальная колькасць балаў – 4
б.
За правільна напісанае слова – 0,5 б.
Заданне 4. Прачытайце.
Выпішыце сказ, які адпавядае намаляванай ніжэй схеме.
А) Пад вечар неба
зацягнулі цяжкія хмары.
Б) Разгуляўся вецер.
В) Зламаў на полі
дуплаваты разгалісты дуб, вывернуў з каранямі высачэзную ліпу.
Г) Пайшоў спорны халодны
дождж
________
Правільны адказ – 2 б.
Заданне 5. Запоўніце
табліцу.
Пішам
|
Вымаўляем
|
Футбол
|
|
След
|
|
Пяю
|
|
Ясень
|
Максімальная колькасць балаў – 4
б.
1 правільны адказ – 1 б.
Заданне 6. Падбярыце
беларускія адпаведнікі да запазычаных слоў:
Антракт - …, афіша - …, дыскусія - …, аргумент - …,
бар’ер -…, аналогія -….
Максімальная колькасць балаў – 3 б.
1 правільны адказ – 0,5 б.
Заданне 7.Складзіце па
два сказы з наступнымі амонімамі.
Лісічка – лісічка, насып
– насып
Максімальная колькасць балаў – 4 б.
1 сказ – 1 б.
Заданне 8. Дапішыце
беларускія прымаўкі:
1.
Рыхтуй летам сані, а ….
2.
Жураўлі ляцяць
высока - ….
3.
Хто полю годзіць, у таго …
4.
Дарагая тая хатка, дзе …
5.
На чужой старане і …
Максімальная колькасць балаў – 5
б.
1 правільны адказ – 1 б.
Максімальная колькасць
балаў за ўсе заданні – 30 балаў = 100%
________________________________________________________________________________
Алімпіяда па беларускай
мове №1
6 клас
Заданне 1.Пазначыць, у якіх раздзелах навукі пра мову
вывучаюцца гук, марфема, слова, словазлучэнне, сказ.
Гук -
________________________________________
Марфема
-________________________ ___________
Слова -
______________________________________
Словазлучэнне
-_______________________________
Сказ
-________________________________________
Заданне 2.Падкрэсліць гукавыя абрэвіятуры.
ЦУМ,БДУ,ВКЛ,ААН,МУС,СНІД,АТК,МТЗ,ЗАГС,БДТУ,СНД,ЕШКА,МАЗ,БАМ,МГЛУ.
Заданне 3.Падкрэсліць зборныя назоўнікі.
Вінегрэт, садавіна, пушніна, лазняк, куп’ё,
апілкі, студэнцтва, варэнне, маліннік,
асака, калоссе, сыр, бярвенне, валакно, люд, галлё.
Заданне 4.Запісаць лічбы словамі.
З 253 рублямі -
______________________________________________________
Каля 38 абітурыентаў -
_______________________________________________
Перад 86 вучнямі -
___________________________________________________
Каля 42 кніг -
_______________________________________________________
Пад 59 дрэвамі - _____________________________________________________
Звыш 560 аркушаў -
__________________________________________________
Заданне 5.Выпісаць асобна з кожнага сказа
займеннікі і вызначыць іх разрад.
1.Хто людзям не верыць,
той і сабе веры не дасць.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.Жаласць да самога сябе агарнула
Пракопа.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.Такому чалавеку можна верыць,
можна было б і даручыць што-небудзь важнае, неабходнае.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 6.Некаторыя ўласныя назоўнікі сёння
ўжываюцца ў значэнні агульных. Напрыклад: мартэн - печ, у якой атрымліваюць
сталь (мартэнаўская печ). Названа іменем французскага мелалурга Мартэна.
Патлумачце значэнне і паходжанне слоў мецэнат,фартуна,вулкан.
Мецэнат -
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Фартуна
-__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Вулкан -
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 7.Замяніць словазлучэнні адным
словам-адпаведнікам.
Наведавальнік тэатра -
____________________________________
Наведвальнік магазіна -
____________________________________
Наведвальнік
паліклінікі - __________________________________
Наведвальнік бібліятэкі
- ___________________________________
Асоба, якая гуляе ў
футбол, - ________________________________
Асоба, якая займаецца
барацьбой сумо, - _________________________
Асоба, якая аб’яўляе і
вядзе праграму канцэрта, - _________________________
Асоба, якая займаецца
паслугамі каго-небудзь або чаго-небудзь, - ______________
Асоба, якая карыстаецца
якім-небудзь абанементам, - ________________________
Асоба, якая робіць
паездку на грамадскім транспарце, - __________
Заданне 8.Уставіць у прыказкі патрэбныя словы, якія з’яўляюцца
назвамі частак маўленчага апарату.Растлумачыць сэнс прыказак.
Чужы кусок
дзярэ _____________
|
|
______________
да Кіева давядзе.
|
|
У каго згуба, у
таго граху поўна __________________.
|
|
Не вер
________________ - палажы на __________________.
|
|
Сказанага слова
да ____________
______________
не вернеш.
|
|
Казаў бы
па-нямецку, дык ________________ грэцкі.
|
Заданне 9.Са слоў, якія знаходзяцца ў дужках,
выберы патрэбнае, каб утварыць словазлучэнне, і падкрэслі яго.
Гартаць(сена, зямлю,
часопісы), варочаць (горы, сена,сшыткі),
адчыніць (школу, сход, дзверы), адкрыць (канферэнцыю, кнігу,акно),
статак (акунёў, сабак, кароў), чарада (людзей, гусей, ваўкоў), табун
(тараканаў, курэй, коней), касяк (дарослых, акунёў, грыбоў), гайня (сабак,
птушак, змей), неруш (грыбоў, пісьменнікаў,гарадоў).
Заданне 10. Перакласці рускамоўныя словазлучэнні на
беларускую мову адным словам.
Пребывание в гостях -
_________________________________________
Впасть
в детство - _____________________________________________
Напиток
из берёзового сока - ___________________________________
Детёныш
белки - ______________________________________________
Католический монастырь -
______________________________________
Потерять сознание - ____________________________________________
Гнездо
аиста - _________________________________________________
Детёныш медведицы - ___________
Алімпіяда па
беларускай мове №2
6 клас
6 клас
1.
Выпісаць спачатку словы, у якіх звонкія зычныя
аглушаюцца, а пасля – словы, у якіх глухія зычныя азванчаюцца.
Грузчык, грыбкі, дзядзька, касьба, малацьба, мароз,
незабудка, перапісчык, склад, стог, указка, футбол.
2.
Вызначыць род назоўнікаў і дапісаць канчаткі прыметнікаў
.
Беларуск..
жывапіс, вугальн.. пыл, шырок.. далонь, калмат.. сабака, гумав.. галёш,
сучасн.. моладзь, народн.. суддзя, балюч.. мазоль, калгасн.. шафёр, мал..
дзіця, цудоўн.. настрой, паветран.. струмень, вялік.. зала, каротк.. запіс,
залат.. медаль.
3.
Падбярыце эпітэты да слоў ( не больш чатырох).
Голас, заўвага,
тон.
4. Вызначце ў групах прыметнікаў “лішні”, растлумачце, чаму такі зрабілі
вывад.
а) высокі, разумны, драўляны,
сухі, прыгожы;
б) восеньскі, зімовы, падводны,
новы, шкляны;
в) дзядулеў, леснікоў, сястрын,
грамадскі, братаў.
5.
Пераўтварыце словазлучэнні “назоўнік + назоўнік” у
словазлучэнні “прыметнік + назоўнік”: гадзіннік Васі,
хатка бабра, ліст Наташы, касцюм дзядулі, гняздо ластаўкі.
6. Замяніце лічбы словамі і запішыце іх, паставіўшы назоўнікі ў патрэбным
склоне.
а) Плошча
Белавежскай пушчы (85 000) (гектар).
б) Зімовы дзень
блішчыць (1000) (агонь).
в) Толькі на
Палессі можна яшчэ любавацца дубамі, узрост якіх дасягае (6) (стагоддзе).
г) Агульная
тэрыторыя Рэспублікі Беларусь складае 207,6 (тысяча ) квадратных кіламетраў.
д) Цеплынёю (20)
(градус) абагрэла мяне вясна. (Г.Бураўкін)
7. Падбярыце да слоў адпаведныя фразеалагізмы з
правага слупка.
Нядаўна у свіныя галасы
Здаўна як на далоні
Ляніва спакон вякоў
Добра гады ў рады
Позна безгоду
тыдзень
Рэдка цераз пень
калоду
8.Перакласці словазлучэнні з рускай мовы на беларускую.
Два
завода, четыре новых стихотворения, шесть зданий, одиннадцать переводчиков,
двадцать три года, пятьдесят отрядов, сорок четыре ученика.
9. Запішыце назоўнікі ў форме склону, указанага ў дужках.
асфальт (прыназ. па + М.скл. адз. лік) бездараж (Т.скл. адз.лік)
стараста ( Т.скл. адз. лік) каліва (Р.скл. мн.лік) конь (Р.скл. мн.лік) шчаня (Д.скл. адз.лік)
скруха (Д.скл.
адз.лік) Даніла (Т.скл.
адз.лік)
10. Спісаць, падзяляючы тэкст на сказы. У сярэдзіне, дзе
неабходна, і ў канцы сказаў паставіць патрэбныя знакі прыпынку .
Самая цікавая кніга
Якая самая цікавая кніга на с..ве..е гэта кніга
– зямля, на якой мы ж..вём яна з ран..яга маленства вучыць нас ..історыі мове
адкр..вае нам усё новыя і новыя словы кожны ..ень мы вуч..мся спазнаваць
і разуме..ь значэ..е гэтых слоў усё, што акружае нас, мае свае імёны тыс..чы
і міл..ёны
назва.. існуюць на з..млі кожная яе м..сціна мае сваю назву ч..лавеку дорага ўсё што
пакінулі аб сабе яго про..кі пам..ць з..млі бераж..
гэта як найдараж..йшую спа..чыну і н..се праз в..кі ў імёнах у назвах у
словах у пада..ях і л..г..ндах.
1. Выпішыце словы, якія маюць аднолькавую колькасць гукаў.
Насіць, жыццё, баец, медаль, поўдзень, цікава, з’ява, хутка, герань.
Максімальная колькасць – 3 балы
2. Устаўце прапушчаныя літары.
Бр…во, бл…ха, в…домы, …часце, перапі…чык, п…сняр, жані…ьба, р…монт, суб…седнік, ка…ьба.
Максімальная колькасць – 5 балаў
3. Выпішыце сказы, у якіх ёсць сінанімічныя словы.
1) Хлопец падняўся, а за ім устаў і гаспадар.
2) Ісціна, адвечная як свет: шчасце ходзіць толькі ў пары з горам.
3) Шуміць бярозка над Бярозай-ракой, шапоча шаўкавістым лісцем.
4) На белым свеце мноства таямніц і загадак.
Максімальная колькасць - 3 балы
4. Закончыце прыказкі.
1. Слова не верабей, выпусціш – …
2. Менш гавары – …
3. Не той сябар, хто мёдам мажа, а той …
4. … да Кіева давядзе.
5. Здароўе лёгка страціць, ды ...
Максімальная колькасць – 5 балаў
5. Вызначце, якія з прапанаваных назоўнікаў у беларускай мове ўжываюцца ў мужчынскім родзе, а ў рускай мове – у жаночым родзе.
1) мазоль; 2) каўнер; 3) воўк; 4) пыл; 5) цень; 6) сын; 7) стэп; 8) яблык; 9) сабака;
10) таполя; 11) боль; 12) насып; 13) бацька; 14) палын. Максімальная колькасць – 4 балы
6. Выберыце сказы, у якіх ужыты лічэбнікі.
1) Адна Ірына назбірала ягад.
2) Школьнікі назбіралі пяць шостых тоны макулатуры.
3) Двое вучняў выходзяць з кабінета.
4) Рыгор заўважыў пяцёрку байцоў.
5) Горад блішчыць тысяччу агнёў.
6) Зімою і летам адным цветам.
7) Пабудавалі чатырнаццаты дом.
8) Хлопчык вярнуўся дахаты адзін.
Максімальная колькасць – 4 балы
7. Перастаўце прапанаваныя сказы так, каб атрымаўся тэкст.
1. Неўзабаве яны зрабіліся больш гучнымі і працяглымі. 2. Лісце зашамацела.
3. Пачуліся глухія раскаты грому. 4. На зямлю пачалі капаць рэдкія кроплі дажджу.
5. Нечакана наляцеў вецер. 6. Цёмнае неба прарэзала маланка. 7. Сонца схавалася.
8. Неба завалаклі цяжкія хмары.
Максімальная колькасць – 4 балы
8. Запішыце назву твора, імя і прозвішча аўтара.
Калі марнею ад нягод
І сэрцу цесна,
Я ўспамінаю радавод
І продкаў песні.
Яны ідуць за годам год
З мячом і з плугам.
О, мой нязводны род,
Ён моцны духам!
Максімальная колькасць – 2 балы
Алімпіяда па беларускай мове №3
6 клас
1. Выпішыце словы, якія маюць аднолькавую колькасць гукаў.
Насіць, жыццё, баец, медаль, поўдзень, цікава, з’ява, хутка, герань.
Максімальная колькасць – 3 балы
2. Устаўце прапушчаныя літары.
Бр…во, бл…ха, в…домы, …часце, перапі…чык, п…сняр, жані…ьба, р…монт, суб…седнік, ка…ьба.
Максімальная колькасць – 5 балаў
3. Выпішыце сказы, у якіх ёсць сінанімічныя словы.
1) Хлопец падняўся, а за ім устаў і гаспадар.
2) Ісціна, адвечная як свет: шчасце ходзіць толькі ў пары з горам.
3) Шуміць бярозка над Бярозай-ракой, шапоча шаўкавістым лісцем.
4) На белым свеце мноства таямніц і загадак.
Максімальная колькасць - 3 балы
4. Закончыце прыказкі.
1. Слова не верабей, выпусціш – …
2. Менш гавары – …
3. Не той сябар, хто мёдам мажа, а той …
4. … да Кіева давядзе.
5. Здароўе лёгка страціць, ды ...
Максімальная колькасць – 5 балаў
5. Вызначце, якія з прапанаваных назоўнікаў у беларускай мове ўжываюцца ў мужчынскім родзе, а ў рускай мове – у жаночым родзе.
1) мазоль; 2) каўнер; 3) воўк; 4) пыл; 5) цень; 6) сын; 7) стэп; 8) яблык; 9) сабака;
10) таполя; 11) боль; 12) насып; 13) бацька; 14) палын. Максімальная колькасць – 4 балы
6. Выберыце сказы, у якіх ужыты лічэбнікі.
1) Адна Ірына назбірала ягад.
2) Школьнікі назбіралі пяць шостых тоны макулатуры.
3) Двое вучняў выходзяць з кабінета.
4) Рыгор заўважыў пяцёрку байцоў.
5) Горад блішчыць тысяччу агнёў.
6) Зімою і летам адным цветам.
7) Пабудавалі чатырнаццаты дом.
8) Хлопчык вярнуўся дахаты адзін.
Максімальная колькасць – 4 балы
7. Перастаўце прапанаваныя сказы так, каб атрымаўся тэкст.
1. Неўзабаве яны зрабіліся больш гучнымі і працяглымі. 2. Лісце зашамацела.
3. Пачуліся глухія раскаты грому. 4. На зямлю пачалі капаць рэдкія кроплі дажджу.
5. Нечакана наляцеў вецер. 6. Цёмнае неба прарэзала маланка. 7. Сонца схавалася.
8. Неба завалаклі цяжкія хмары.
Максімальная колькасць – 4 балы
8. Запішыце назву твора, імя і прозвішча аўтара.
Калі марнею ад нягод
І сэрцу цесна,
Я ўспамінаю радавод
І продкаў песні.
Яны ідуць за годам год
З мячом і з плугам.
О, мой нязводны род,
Ён моцны духам!
Максімальная колькасць – 2 балы
Алімпіяда па беларускай мове №4
6 клас
1. Устаўце прапушчаныя літары.
Р..знабаковы, д..браахвотна, выс..кародны, ч..рнавалосы, шыр..кавядомы, н..вабранец, м..такрос, ч..рнабровы, др..бналессе, в..даносны.
2. Дапішыце прыказкі.
1. Хто з маладосці працуе, той...
2. Трапіў у нерат – ...
3. Дрэнныя тыя рукі, што ...
4. Хто арэ і сее, той ...
5. Хто не ідзе, той ...
6. Тады слова серабро, калі ...
3. Прачытайце словазлучэнні, падбярыце да іх адпаведныя словазлучэнні з амонімамі.
Завязаць дружбу –
Выкаціў вочы –
Нос лодкі –
Адказаў матор –
Поле ў сшытку –
Паліць у печы –
4. Упішыце словы ў слупкі
Мужчынскі род |
Жаночы род |
Ніякі род |
5. Утварыце прыметнікі пры дапамозе суфікса –ск-.
Любань, конь, снежань, горад, мастак, казах, Добруш, брат, таварыш, Каўказ.
6. Запішыце лічэбнікі словамі.
Альбом з 847 фотаздымкамі; 345-мільённы жыхар; дамова з 329 краінамі; 212-ы наведвальнік.
7. Назоўнік зямля ў сучаснай беларускай мове мае шэсць значэнняў. Растлумачце іх.
8. Устанавіце адпаведнасць паміж урыўкамі з твораў і іх аўтарамі.
1. Здароў, марозны, звонкі вечар...; а) П.Броўка
2. Ніхто з дамашніх не згадае,
чым рэчка Костуся займае... б) Р.Барадулін
3. Не выйшаў ты і ў гэты раз
мяне спаткаць, паднесці рэчы... в) М.Багдановіч
4.Зямля Беларусі! Бары і дубровы... г) Я.Колас
____________________________________________________________________________
Алімпіяда па беларускай мове
7 клас
Заданне 1.Запісаць назву.
1.Найменшай граматычнай моўнай
адзінкі, якая выражае пэўнае значэнне________________.
2.Марфемы - агульныя часткі
роднасных слоў______________________
3.Часткі слова, якое выражае яго
індывідуальнае лексічнае значэнне_____________
4.Марфемы, якая звычайна
знаходзіцца ў слове пасля канчатка ці формаўтваральнага суфікса________________
5.Марфемы, якая ніколі не
сустракаецца ў нязменных формах_________________
6.Злучальнага элемента, які
звычайна размешчаны паміж каранямі ў складаных словах______________________
Заданне 2.Указаць колькасць гукаў у прапанаваных сказах:
Сказ
|
Гук
|
Колькасць
|
1)Каласок да
каласка - і зараз жа снапоў сцірта.
|
[с]
|
|
2)Горш, калі
баішся : і ліха ж не мінеш, і надрыжышся.
|
[ш]
|
|
3)Без галавы,
што без рук.
|
[а]
|
|
4)Не адцягнеш,
як ката ад мышы.
|
[т]
|
|
5)Людзі і
сякерай голяцца, а мы і брытвай не ўмеем.
|
[j]
|
|
6)Калі дзед -
ёсцьб і абед, няма дзеда - няма і абеда.
|
[д]
|
|
7)Не скачы на
высокія горы, бо на нізкія сядзеш.
|
[с]
|
Заданне 3.Падкрэсліць словы, якія ўтвораны
складана-суфіксальным спосабам.
Металарэжучы, двухрадкоўе,
філфак, малаверагодны, чатырохпавярховы, абібок, школа-інтэрнат, фотаапарат,
пяцітонны, жалезабетонны, трохмільённы, своеасаблівасць, бульбакапалка.
Заданне 4.Падабраць прыметнікі да назоўнікаў. Утварыць словазлучэнні.
___________________
подпіс,___________________ журы, _______________ шымпанзэ, _____________
гусь,_____________ боль, _______________ Нарач, _____________
філе,__________________ канфеці ,
______________ тарнада,______________ салямі, ____________ герань,_____________
Антарыо.
Заданне 5.Запісаць усе магчымыя спалучэнні слоў першага
і другога слупкоў.
Два студэнты
дзве хворы
двое
бусляня
абодва мы
абедзве рукавіца
суткі
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 6.Падкрэсліць няправільна сканструяваныя
словазлучэнні, выправіць іх.
Камяністая дарога, квактанне
жаб, дажджлівы плашч, цікаўны твор,
драпежныя птушкі, дыялектычны атлас, несуцяшальныя словы, яблычны сад,
прыгодніцкі раман, пясочны бераг, ягадная паляна, дзейны сродак, балотная
мясцовасць.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 7.Вызначыць сінтаксічную ролю неазначальнай формы
дзеяслова ў сказах.
1.Няхай паслужыць мне здароўе, як
пілігрыму кій дарожны.
2.Камандзір перадаў загад спыніцца.
3.Трымаць сябе ў руках заўсёды
нялёгка.
4.Брат летам паедзе паступаць у
палітэхнічную акадэмію.
5.Лясныя рэкі вучылі плаваць, а
лес карміў нас, сушыў анучы.
_____________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 8.Запоўніць табліцу.
Бэжавы -
|
светла-карычневы
|
Пурпуровы -
|
густа -…
|
ярка-чырвоны
|
|
ружовы -
|
…
- чырвоны
|
бліскуча-жоўты
|
|
карычневы -
|
…- жоўты
|
рыжы -
|
… - жоўты
|
жоўта - чырвоны
|
|
хакі -
|
шаравата - … -зеленаваты
|
электрык -
|
ярка - … з адмысловым шэрым адценнем
|
кармазынавы -
|
…
|
Заданне 9.Успомніць беларускія словы і словазлучэнні,
эквівалентныя наступным запазычанням.Запісаць.
Адэкватны -________________,
індыферэнтны - _______________________, маніторынг -
__________________________, індыкатыў -______________________ , экспансія -
_________________________ , кампетэнцыя - _______________________ , электарат -
_________________________ , элегантны - _________________________
Комплексная работа па
беларускай мове №1
8 клас
Паважаныя ўдзельнікі! Набраная вамі
колькасць балаў будзе зменшана пры
наяўнасці памылак (моўных, арфаграфічных, граматычных, пунктуацыйных).
Заданні
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
Усяго
|
Балы
|
Заданне 1. Калі ўзяць
гукі 23-і, 30-ы, 25-ы, 32-і, 43-і, 60-ы з радкоў верша Восень, восень залатая / Сее радасць на зямлі, / Хмарка ў сінім небе
тае, / Мкнуць у вырай жураўлі. / Ніткай срэбнай павуцінне / Ў косах сонейка
блішчыць. / Што за цуднае зіхценне! (C.Новікаў-Пяюн),
атрымаецца
слова:________________________________
Максімальная
колькасць балаў – 2.
Заданне 2. Запішыце словамі: 1) да 7789 дадаць 280; 2) ад 866
адняць 592; 3) 462 скласці з 833.
Максімальная
колькасць балаў – 3
1) ____
2) ____
3) ____
Заданне 3. З
дзеясловамі адрасаваць і прэміраваць складзіце па два сказы са
значэннем закончанага і незакончанага трывання. Адзначце, з чым звязана
спецыфіка ўтварэння трывальных пар з гэтымі дзеясловамі.
Максімальная колькасць балаў – 5.
Заданне 4. Падкрэсліце словы, якія «пахнуць» сырам. Запішыце, у якіх адносінах да гэтых слоў
знаходзяцца тыя, што маюць іншыя словаўтваральныя крыніцы.
Максімальная
колькасць балаў – 5.
Сыравэнджаны,
сырэц, сырок, сырніца, сыракваша, сырковы, сырыца, сырамяць, сыраварны.
Заданне 5. Калі ў
Беларусі дзяржаўнымі мовамі з’яўляюцца беларуская і руская, то ў Аўстраліі –
аўстраліўская, у Албаніі – албанская, у Анголе – ангольская, у Аргенціне –
аргенцінская, у Грузіі – грузінская.
Так гэта ці не? Адказ абгрунтуйце.
Максімальная
колькасць балаў – 5.
Заданне 6. У
складаным жыцці слова мы часта не
заўважаем, як «высокае» і «нізкае» ўжываецца ў адной форме. Так адбылося ў
лексеме хаўтуры і хаўтура.
Напрыклад, назва верша М. Багдановіча «Хаўтуры» падкрэслівае сітуацыю абраду
провадаў нябожчыка для пахавання (I
вакруг агаляліся голавы, / I паспешна хрысціліся людзі; / Сэрца ныла, таміліся
грудзі, / Думкі ціснулі, быццам як волава). Я. Запруднік у сваім дзённіку
ўжывае гэтае слова зусім з іншым значэннем: ‘лёгкі
заработак ’ (Хадзілі спяваць пры сустрэчы страсбургскіх студэнтаў з
лювэнскімі – хаўтура нячуваная).
Паразважайце, як спалучыліся гэтыя два значэнні ў
адной форме.
Максімальная колькасць балаў – 5.
Заданне 7. Запішыце 6
вобразных азначэнняў да назоўніка восень. Запішыце тып слоўніка, у якім гэтыя азначэнні павінны быць
зафіксаваны. Назавіце беларускіх аўтараў такіх слоўнікаў.
Максімальная колькасць балаў – 6.
Заданне 8. Слухаем радыё
і выпраўляем памылкі. Падкрэсліце ў дужках правільную форму.
Максімальная колькасць балаў – 5.
1) У першай
палове дня адбыліся (кваліфікаваныя, кваліфікацыйныя) спаборніцтвы. 2) Трэба (здзяйсняць кантроль і праверку; весці
кантроль і здзяйсняць праверку) за гэтымі даручэннямі (выканання гэтых
даручэнняў). 3) (Пакупайце, Купляйце)
гарачы хлеб. 4) Дынамаўцам не ўдалося
павялычыць (вынік, лік) гульні. 5)
Літаральна (нядаўна, некалькі дзён таму, праз два дні) я наведала Акадэмію
мастацтваў.
Заданне 9. У рэдакцыю
газеты прыйшла паскардзіцца жанчына і расказвае: “Жыллё мы з мужам страцілі з-за ятроўкі,
– грошай не мелі, каб пабудаваць сабе дом, вось і жылі ўсе разам у бацькавай
хаце. Кожны дзень на кухні грызліся. Калі стала зусім немагчыма, патэлефанавала
я сваёй залоўцы ў Валожын. Вазьмі,
прашу, пажыць, пакуль бяда не здарылася. Нічога не будзе. Пазабіваемся з
ятроўкай”.
А карэспандэнт слухае тую жанчыну, спрабуе
нешта ў блакноце запісаць і думае: “Божачка
мой, як я ва ўсім гэтым разбірацца буду. Хто такая ятроўка? Можа, у іх
мясцовасці так называюць свякроў? А
залоўка? Гэта сястра свякроўкі?”
Дапамажыце карэспандэнту разабрацца ў
сваяцкіх адносінах, раскрыўшы значэнне выдзеленых слоў.
Максімальная колькасць балаў – 4.
Ятроўка
-
|
Залоўка -
|
Свякроў -
|
Сястра -
|
Заданне 10. У гады
станаўлення нормаў сучаснай беларускай мовы быў вядомы жарт: на пытанне «Як
справы?» (замест звычайных «Як жывеш?», «Як маешся?», «Як жыццё?», «Што ў цябе
чуваць?» і г.д.) адказвалі: «Як злева, так i справа!». Гэта яшчэ раз падкрэслівае,
наколькі чуйна, уважліва трэба ставіцца не толькі да значэння слова, але і да
моўнай сітуацыі, натуральнасці маўлення.
Запішыце беларускія адпаведнікі да
словазлучэнняў са словам дело.
Максімальная колькасць балаў – 5.
то и дело –
первым делом –
неотложное дело –
дел по горло –
плотническое дело –
Комплексная работа
9 клас
Заданне 1. Запішыце,
якім членам сказа з’яўляецца выдзеленае слова.
Максімальная колькасць балаў – 5.
1. Раманкевiч якую хвiлiну паўзiраўся туды, куды меўся iсцi.
(У. Ягоўдзік)
|
|
2. Не, жыць,
брат, трэба і жыць – многа!.. (Якуб Колас)
|
|
3. З гэтага «я табе аддзякую» заўсёды смяяліся ўсе яго таварышы. (К.Чорны)
|
|
4. Вяль Музыку так гаворыць: – Мы гасцей з-за сіня мора без цябе тут
прывітаем. (М.Танк)
|
|
5. Не кажы мне “бывай”, “да спаткання”
скажы. (А.Бялевіч)
|
Заданне 2.
Прааналізуйце
прыведзеныя сказы па мэце выказвання і адзначце сярод іх пятае «лішняе». Выбар
абгрунтуйце.
Максімальная колькасць балаў – 3.
1. Людзі, ды паглядзіце вы на чалавека! (Л.
Галубовіч)
2. Няхай былое душу бяссоніць, Хай ачышчае і
лечыць нас. (С. Давідовіч)
3. Гэй, пара запаліць каганец! (У. Жылка)
4. Хай бы дзеці пагулялі. (А. Жук)
5. – Гаварыце так, як думаеце... (Г. Далідовіч)
Заданне 3.
Закончыце
выказванні. Запішыце 1) нумары складаназлучаных сказаў; 2) нумары складаназалежных сказаў.
Максімальная
колькасць балаў – 7
- Сярмяга – не знявага, а жупан –
____________________________.
- Каб __________________________________, трэба ёй
пакланіцца.
3.
Усе бабры дабры, адно выдра – _____________________________.
4. _____________________________ – не здарова.
5. Ці міла, ці няміла, але грошы плаціла –
_______________________.
Складаназлучаныя сказы _________
Складаназалежныя
сказы _________
Заданне 4.
Адзначце
сказ, які не адпавядае агульнаму характару адносін паміж часткамі
складаназлучанага сказа. Адказ абгрунтуйце.
Максімальная
колькасць балаў – 3.
1. Пракрычаў
удод і змоўк, толькі вые недзе воўк. (С. Грахоўскі.
2. Над жытамі
песні льюцца, Толькі сонца ўстане.. (Я. Колас)
3. У хаце пакуль
што ціха, адно чуецца бясконцая малітва старога Максіма...
(Л. Дранько-Майсюк)
4. Гадзюка не
рухалася, як здранцвела, толькі доўгі хвост ледзь заўважна ўздрыгваў, выдаваў
нервознасць злой істоты. (А. Бароўскі)
5. Было быццам ціха, адно мерна гуў пад столлю
вялізны трохлопасны вентылятар. (В. Быкаў)
Заданне 5. Пастаўце патрэбныя знакі прыпынку і
растлумачце Ваш выбар.
Максімальная
колькасць балаў – 5.
1. Узмах вясла і човен
нячутна і доўга слізгае па вадзе, спрэс пакрытай шыгаллем і струхлелай карой.
(А. Бароўскі)
2. Дзесьці песня
лунае і не музыкай лесавою поўняцца вокны светлых хат над ракою.
(М. Лынькоў)
3. Шапка зляцела
ў таго з галавы і сам ён захістаўся і паляцеў потырч носам на гэты пень. (Якуб
Колас)
4. На свеце
ўсякага жыцця даволі і чалавечае долі шмат... (К.Чорны)
5. Перад вечарам
пабыў спорны дождж і цяпер пад нагамі адчувалася сырасць. (І.Чыгрынаў)
Заданне 6. Аднавіце зашыфраваныя ў выказваннях
сімвалічныя асобы, прадметы, паняцці і з’явы з традыцыйнай культурнай спадчыны
беларусаў. Укажыце, які тып сказа пры гэтым выкарыстоўваецца.
Максімальная
колькасць балаў – 5.
1. Дух, які
змушае чалавека валацужнічаць, гоніць з наседжанага месца.
Гэта
____________________.
2. Апошнія
каласы, пакінутыя на полі для таго, каб забяспечыць ураджай наступнага года.
Гэта
____________________.
3. Дэталь
ткацкага варштата, з дапамогай якой раздзялялі ніткі асновы.
Гэта
____________________.
4. Печыва,
якое звязваецца з ідэяй ахвяравання продкам.
Гэта
___________________.
ТЫПЫ
СКАЗАЎ:_______________________________
Заданне 7. Запоўніце табліцу, указаўшы
ролю слова калі і тып сказаў, у якіх яно ўжываецца.
Максімальная
колькасць балаў – 6.
Сказ
|
Тып сказа
|
Роля слова калі
|
1. У той дзень, калі яны сустрэліся,
зацвіла чаромха.
|
Злучальнае слова
|
|
2.
|
Складаназалежны
з даданай дапаўняльнай.
|
|
3. Яму было вядома, калі прывязуць новыя падручнікі
|
||
4.
|
Складаназалежны
з даданай акалічнаснай умовы.
|
Злучнік
|
Заданне 8.
Складзіце і запішыце сказы, якія адпавядаюць прыведзеным схемам. Укажыце тыпы
гэтых сказаў.
Максімальная колькасць
балаў – 10.
СХЕМА 1. [Пачулася],
(быццам…).
СХЕМА 2. […], (дарма што…).
СХЕМА 3. […],
(дык…).
СХЕМА 4. [..такая],
(што…).
СХЕМА 5. [….
прыслухоўваецца], (ці…).
Заданне 9. Запішыце, якімі знакамі (спосабамі) абазначаецца мяжа паміж:
а)
часткамі сказа; б) сказамі; в) часткамі тэксту.
Максімальная колькасць
балаў – 3.
а) _________________________________________
б) _________________________________________
в) _________________________________________
Заданне 10.
Запоўніце пустыя клеткі ў табліцы:
Максімальная
колькасць балаў – 3.
Род літаратуры
|
Аўтар
|
Твор
|
Жанр
|
Ідэя і яе ўвасабленне
|
Лірыка
|
“Слуцкія
ткачыхі”
|
Грамадзянская
лірыка
|
Любоў да
Радзімы і волі праз вобраз васілька
|
|
Эпас
|
Генрых
Далідовіч
|
“Губаты”
|
Дабрыня і
міласэрнасць да прыроды, шматфарбнасць навакольнага свету, лірычнасць аповеду
|
|
Драма
|
Янка Купала
|
Камедыя з элементамі драмы
|
Заданне 11.
Знайдзіце лішні элемент у пераліку і растлумачце свой выбар:
Максімальная колькасць балаў – 3.
Экспазіцыя,
развязка, лірызм, завязка, эпізод, кульмінацыя.
Заданне 12.
Устаўце прапушчаныя словы:
Максімальная
колькасць балаў – 3.
Трэба дома бываць часцей,
Трэба дома бываць не госцем,
Каб душою не _____________-,
Каб не страціць святое штосьці.
Трэба дома бываць не госцем,
Каб душою не _____________-,
Каб не страціць святое штосьці.
He забыць, як падвялы
аер
На памытай падлозе пахне,
Як у студню ________ асвер
Запускае руку да пахі.
На памытай падлозе пахне,
Як у студню ________ асвер
Запускае руку да пахі.
He забыць сцежкі
той, што цябе
На дарогу выводзіла з дому,
Што у хаце там быў рубель
У цане і па курсу старому.
На дарогу выводзіла з дому,
Што у хаце там быў рубель
У цане і па курсу старому.
He забыць, як
марозам злым
________ пальцы пячэ балюча
I адкуль на стале тваім
Бохан свежага хлеба пахучы.
________ пальцы пячэ балюча
I адкуль на стале тваім
Бохан свежага хлеба пахучы.
Заданне 13.
Запішы назву вышэй цытаванага твора і яго аўтара.
Максімальная
колькасць балаў – 2.
Заданне 14.
Вызначце назву твора, пра які ідзе гаворка, яго аўтара і жанр:
Максімальная
колькасць балаў – 3.
Выдатны твор беларускай
літаратуры эпохі Адраджэння на лацінскай мове. Увасабленне рэнесансавых ідэй у
вобразе Вітаўта. Сімвалічнае значэнне цэнтральнага вобраза і сцэн
вялікакняскага палявання. Гуманізм, агульначалавечыя каштоўнасці ў аснове
твора.
___________________________________________________________________________
Алімпіяда
па беларускай мове
10 клас
№1. Адзначце словы, у якіх ёсць гукі, што
вымаўляюцца без удзелу галасавых звязак:
1) гарэза;
2) засыхаць;
3) механізм;
4) поўны;
5) здольны.
№2.
Адзначце словы, у якіх на месцы пропуску пішацца літара ы
.
1) д…рыжор;
2) др…мота;
3) інт…лігенцыя;
4) др…вастой;
5) інж…нер.
№3. Адзначце словы, якімі нашы
продкі называлі сакавік:
1) веснавей;
2) травень;
3) песеннік;
4) пазімнік;
5) паздзернік.
№4. Адзначце пары фразеалагічных адзінак,
якія знаходзяцца ў паранімічных адносінах (адрозніваюцца сваім значэннем):
1) гарэць агнём — гарэць сінім агнём;
2) адкрываць сэрца — адкрываць сваё сэрца;
3) на адно слова — на слова;
4) як кот наплакаў — кот наплакаў;
5) чакаць манны нябеснай — чакаць як манны нябеснай.
№5. Адзначце сказы, у якіх словазлучэнні з
займеннікам самы (самая, самае) выражаюць ‘меру, ступень праяўлення якасці,
прыметы дзеяння’.
1. Настала часіна другая, усё родніцца сёння
хутчэй, а самая радасць людская, што сэрцы да сэрцаў бліжэй. (П. Броўка)
2. Вінгеля мы ўбачылі ў самай гушчыні кустоў. (К. Чорны)
3. Гарохам сыпле Богут словы, а самы тон яго
прамоў то памяркоўны, то суровы. (Якуб
Колас)
4. “Адтуль, адтуль заходзь — там самая рыба
ходзіць!” — радзіць дзед. (М. Лынькоў)
5. Другая частка песні была спакайнейшая, але самы
спеў яшчэ мацней хапаў за сэрца. (Якуб
Колас)
№6. Адзначце сказы з
сінтаксічнымі памылкамі.
1) Хтось з хлопчыкаў імчыцца стралою па стоража.
2) Водпуск па догляду за дзіцём у нашай краіне будзе павялічаны.
3) Дзеці заехалі ў санаторый «Крыніца», што ў
дваццаці кіламетрах ад Мінска.
4) Да 80% студэнтаў вымушаны падзарабляць на баку
нават у разгар экзаменацыйнай сесіі.
5) У дзверы званілі доўга, больш за пяць хвілін.
№7.У якіх сказах правільна
падкрэслены дзейнікі? Адзначце.
1) Шасцікласнік Сярожа любіць спяваць пад гітару.
2) Прыгожая птушка бусел.
3) Уменне слухаць – няпростая справа.
4) Дзед з унукам пайшлі на возера.
5) Няхай кожны з прысутных напіша колькі слоў.
№ 8.Адзначце характарыстыкі, якія адпавядаюць наступнаму тэксту:
.
1) тып тэксту – апісанне;
2) стыль тэксту – мастацкі;
3) адным са сродкаў сувязі сказаў у тэксце з’яўляецца непаўната сказаў;
4) сувязь сказаў у тэксце – паралельная;
5) форма маўлення – маналог.
У
цішыні, святле і холадзе ля яблыні, прысеўшы на гурбе, абгрызаў маладую галінку
заяц. Іван, стараючыся, каб не трэснуў пад нагамі намёрзлы ля парога лядок,
адступіў крок назад, нячутна націснуў на язычок клямкі, адчыніў дзверы, ступіў
у сенцы і адтуль ужо хуценька шуснуў у хату, ухапіў з кута пры печы стрэльбу,
мацнуў у пячурцы рукавіцы, выграб з шуфляды стала набоі. Асцярожна выглянуў:
заяц па-гаспадарску сядзеў ля ўмеценай у снег яблыневай галіны і карміўся.
Застаючыся ў цяні, Іван рушыў да саду.
№9. Характэрнай рысай беларускай літаратуры часоў
Сярэднявечча з’яўляецца:
а) пашырэнне
гуманістычнага светаўспрымання і светаадчування;
б) непасрэдная сувязь твораў з
антычнай міфалогіяй;
в) цесная сувязь твораў з
хрысціянскім веравучэннем;
г) шырокае ўвядзенне кнігі ў
школькую адукацыю;
д) пашырэнне
ілюстраванага кнігадрукавання.
№10. Аўтар наступных класічных радкоў: “Вобразы мілыя
роднага краю, смутак і радасць мая!” – быў таксама:
а) рэдактарам-выдаўцом газеты
“Наша ніва”;
б) дырэктарам выдавецтва
“Беларуская энцыклапедыя”;
в) старшынёй Саюза пісьменнікаў;
г) інспектарам школ і народных
вучылішчаў у Курскай губерні;
д) аўтарам першай “Гісторыі
беларускай літаратуры”.
№11. Ідэйна-мастацкая адметнасць творчасці
Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча вызначаецца:
а) асэнсаваннем і засваеннем
духоўных традыцый Сярэднявечча;
б) рэалістычным паказам і
жорсткай крытыкай несправядлівага сацыяльнага ладу;
в) дакладным наследаваннем
традыцый вуснай народнай творчасці;
г) дэталёвай распрацоўкай у
творах філасофскай тэматыкі быцця, адказнасці чалавека за свой лёс і за лёс
Бацькаўшчыны;.
д) спалучэннем гуманістычнага і
сатырычнага пафасу, уменнем будаваць сюжэт, разгортваць інтрыгу.
№12. Пра пэўны твор вядома, што ў ім некалькі
асноўных герояў, якія прадстаўляюць перакрыжаваныя сюжэтныя лініі; падзеі
адбываюцца на працягу 34 гадоў у розных краінах; у тэксце шмат лірычных
адступленняў і пейзажных замалёвак. Жанр такога твора:
а) авантурная аповесць;
б) гістарычная драма;
в) прыгодніцкае
апавяданне;
г) гістарычны раман;
д) драматычная паэма.
Комплексная работа па беларускай мове і літаратуры
11’ клас
Заданне 1. Параўнайце словы Teller (у нямецкай
мове), талерка (у беларускай мове) і тарелка (у рускай мове). Якая фанетычная з’ява
назіраецца пры супастаўленні ў гэтых словах? Які адпаведнік у беларускай мове
мае нямецкае слова Futteral згодна з гэтым працэсам? Запішыце лексічнае
значэнне гэтага адпаведніка.
Максімальная
колькасць балаў – 5 (2 – за аналіз і вызначэнне фанетычнай з’явы, 1- за
адпаведнік, 2 – за лексічнае значэнне)
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 2. Чалавека гняўлівага,
схільнага крыўдзіцца, з дзівацтвамі, недарэчнымі задумамі мы звычайна называем капрызным, а ўсе яго патрабаванні капрызамі. З якой невялікай свойскай
жывёлай можна параўнаць гэтага чалавека і чаму? Адшукайце моўныя падставы для
такога параўнання.
Максімальная
колькасць балаў – 5 (1 – за слова, 4 - за тлумачэнне)
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 3. Якія з прыказак і
прымавак запісаны няправільна? Запішыце іх правільны варыянт.
Максімальная колькасць балаў – 5
адправіць
на той свет
|
|
аднаго
поля суніцы
|
|
атрута
бывае горкай
|
|
беражонага
Бог беражэ
|
|
вярзе
грушу на вярбе
|
|
дзе дым,
там і касцёр
|
|
з усіх
сіл
|
|
з кім
павядзешся, ад таго і нацерпішся
|
|
конь на
чатырох нагах і то бяжыць
|
|
калі тое
свята будзе
|
Заданне 4. Назавіце спосаб
утварэння прыведзеных слоў. Запішыце ўласныя прыклады, якія адпавядаюць
вызначанай папярэдне словаўтваральнай мадэлі.
Максімальная колькасць балаў – 4
Слова для аналізу
|
Спосаб словаўтварэння
|
Уласны прыклад па вызначанай мадэлі
|
уроссып
|
||
уроскідку
|
||
усебакова
|
||
урачыста
|
Заданне 5. Уважліва прачытайце тэкст
і адкажыце, з кім паедзе Віцька на астравы і каго яны возьмуць з сабою. Выбар
патлумачце.
Максімальная
колькасць балаў – 5 (2 – за названых удзельнікаў паездкі, 3 – за тлумачэнне).
З двара Віцька выходзіў у добрым настроі. О,
гэта добра, што Жэнька прыехала. Ну, няхай яна трохі задавака, затое столькі
ўсяго ведае, столькі ўмее выдумляць. З ёй цікава.
Ля хаты бабкі Настусі на лавачцы
сядзеў Эдзік – Віцька яго здалёк пазнаў. І яшчэ Віталь стаяў, рот разявіўшы.
Віталь – аднакласнік Віцькі. Як
быццам нечым зачараваны. Ды не нечым, а кніжкамі. Як пачытаў быў “Прыгоды Тома
Соера”, а потым “Востраў скарбаў”, цяпер сам скарбы шукае.
Некалі ўсе разам яны планавалі цэлую
навуковую экспедыцыю арганізаваць на астравы Ведзьмінай тоні.
Віцька зацікавіўся гэтымі астравамі.
Ніколі ж на ўсіх астравах не быў, толькі на Заікіным. Рыба там добра зранку
бярэ, але каб зранку палавіць, трэба на ноч там заставацца. Аднаму жудасна,
удвух – весялей. Во ________?________з сабой возьмуць – і ўтрох дні на
тры на астравы! Цікава будзе! (Паводле В.Гапеева)
Віцька
паедзе з ___________________________, і возьмуць яны з сабою
_____________________________.
Тлучамачэнне:
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 6. Пазбаўце тэкст,
прыведзены ніжэй, аманімічнасці, запісаўшы ў табліцы адпаведныя дзеясловы ў
форме цяперашняга часу абвеснага ладу.
Максімальная
колькасць балаў – 6
Сыравінай для ткацтва на
Беларусі здаўна служылі лён, воўна, радзей пенька. У лістападзе іх пралі1 на працягу ўсяго тыдня,
за выключэннем святочных дзён і нядзелі. Затым рыхтавалі да ткання: бялілі або
фарбавалі, снавалі. У працэсе адбельвання маткі пражы вымочвалі ў
шчолаку, залівалі ў жлукце, паласкалі і развешвалі на сонцы.
Палатно
вымочвалі, пралі2, паласкалі, а затым рассцілалі на роснай траве
(прадвеснем на снезе) для бялення пад сонечнымі промнямі. Асноўнай сыравінай
для фарбавання ў хатніх умовах служылі натуральныя фарбавальнікі: адвары або
настоі лісця, кары дрэў, сцяблоў, кветак, каранёў траў. У выніку змешвання
розных кампанентаў атрымлівалі патрэбны колер.
пралі1
|
пралі2
|
||
я
|
мы
|
я
|
мы
|
ты
|
вы
|
ты
|
вы
|
яна
|
яны
|
яна
|
яны
|
Заданне 7. Дапоўніце дыялог,
назваўшы пары, якія “адначасна” ўступяць у шлюб. Колькі такіх пар набярэцца?
Патлумачце моўную аснову гэтага жарту.
Максімальная
колькасць балаў – 6 (0,5 – за правільна названую пару, 2 балы – за тлумачэнне)
Колькі ўсіх
- Ведаеш, Янка, ажэнімся, але адначасна з табою!
- Згода, добра! Але й штука будзе!
- Ну, якая ж
тут штука?
- Чаму ж не штука, калі 12 асоб пачнуць гаварыць
адно аднаму “ты”.
- Як жа гэта ў цябе выходзіць?
- Вельмі проста: я і ты,
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 8. Адзначце, які з
варыянтаў шэрагу тэкстуальных фактаў, гісторыка- і тэарэтыка-літаратурных
паняццяў і характарыстык адпавядае творчасці Івана Шамякіна.
Максімальная
колькасць балаў – 3
А) Ваенны раман, сентыменталізм,
грамадска-палітычная і маральна-этычная тэматыка, “гарадская проза”,
псіхалагічная проза.
Б) Народны пісьменнік Беларусі, Саша Траянава,
культурна-гістарычная спадчына, Ганна Чарнушка, “Гандлярка і паэт”.
В) Рэалізм, Саша Траянава, драма, проза пра
Вялікую Айчынную вайну, вастрыня канфлікту.
Заданне 9. Вызначце, хто з
пералічаных беларускіх пісьменнікаў з’яўляюцца аўтарамі прыведзеных вершаваных
урыўкаў. Выбар абгрунтуйце.
Максімальная
колькасць балаў – 4 (2 – за правільны адказ, 2 – за абгрунтаванне)
Верш 1
Зоркі не ўбачыш, імгла непрыхільная
Свет спавіла непрагляднаю сеткай;
Вецер не мрэ і, як зданне магільнае,
Носіцца грозна па пушчах, палетках.
Лес расхадзіўся, пашумы сусветныя
Б’юць у тахт віравы кожнай галінай,
Стогнуць
дубы і бярозы сталетнія,
Хрыпла скрыпяць і трасуцца асіны.
Верш 2
Амур і сумны і прыгожы
Стаіць з павязкай на вачах
Ля склепу. Часам
лёгкі пах
Сюды даносіцца ад рожы.
Паўсюль крыжы… вянкі… Чаго жа
Тут, дзе магілы, цень і прах
Амур і сумны і прыгожы
Стаіць з павязкай на вачах?
Верш 3
Юнацтва маё ў непагожыя дні
Прайшло па этапных шляхах стараны.
І песня твая да мяне прыплыла,
На волю паклікала крыкам арла,
Туды, дзе за хмарай бялее гара,
Туды, дзе над светам палае зара.
Мінула панурая ноч над зямлёй.
Навек падружыўся я з песняй тваёй,
Нібы ў ёй другую радзіму знайшоў
З такім жа прасторам жытнёвых палёў,
З такім жа разлівам, блакітам азёр,
З такім жа узорам нягаснучых зор.
А) Янка Купала
Б) Цётка
В) Якуб Колас
Г) Максім Багдановіч
Д) Максім Танк
Е) Рыгор Барадулін
Ё) Ніл Гілевіч
Абгрунтаванне:
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 10. Ніжэй прыводзіцца арыгінальны
тэкст класічнай рускай літаратуры і яго пераклад на беларускую мову. У асобных
радках перакладу зробленыя пропускі. Пастарайцеся ўзнавіць версію перакладчыка
і/або прапанаваць уласную. Пры стварэнні ўласнага варыянта (варыянтаў)
дазваляецца поўнасцю замяняць радок, у якім ёсць пропуск, галоўнае – захаванне
мастацкай цэласнасці.
Максімальная колькасць балаў – 8
(па 2 балы за кожны адпаведны варыянт)
Цяпер мая пара:______________вясной;
Адлігі не люблю; слата –
вясной я хворы;
Бунтуе кроў, пачуцці сціснуты тугой.
Больш_____________зімовыя прасторы,
Суровыя снягі; як хораша зімой
Імчаць з сяброўкаю, калі іскрацца зоры,
Калі пад собалем,___________________,
Яна гарыць, дрыжыць і цісне вам руку!
Пераклад Аркадзя Куляшова
|
Теперь моя пора: я не люблю весны;
Скучна
мне оттепель; вонь, грязь –
весной я болен;
Кровь бродит;чувства, ум
тоскою
стеснены.
Суровою зимой я более
доволен,
Люблю её снега; в
присутствии луны
Как лёгкий бег саней с
подругой быстр
и волен,
Когда под соболем, согрета
и свежа,
Она вам руку жмёт, пылая и
дрожа!
А.С.Пушкін. “Восень”
|
Уласныя
версіі
1 радок
______________________________________________________________________________________________________________________________4
радок
______________________________________________________________________________________________________________________________7
радок
______________________________________________________________________________________________________________________________
Комментариев нет:
Отправить комментарий